CO2 compenseren is niet de oplossing

Wat is compenseren van je CO₂-uitstoot precies?

Iedereen kan zijn eigen CO₂-uitstoot compenseren. Of die nou komt van vliegen, autorijden of douchen. Er zijn organisaties die de compensatie voor jou afhandelen. Op basis van de hoeveelheid CO₂ die je hebt uitgestoten, betaal je een bepaald bedrag aan de organisatie. Dat geld gaat naar projecten die ergens anders de CO₂-uitstoot uit de lucht halen of voorkomen. Dat kan door bomen te planten of windmolens te bouwen. Bomen zuiveren de lucht en nemen CO₂ op. Windmolenparken vervangen vervuilende energiecentrales en voorkomen meer uitstoot. Dat klinkt logisch. Maar is CO₂-compensatie de oplossing?

Meer weten over het compenseren van je CO₂-uitstoot? Bekijk het filmpje van NOS op 3.

Het gevaar van compenseren

Het grootste gevaar van CO₂ compenseren is het valse gevoel dat je goed bezig bent. Door te compenseren kun je voor een paar euro extra ‘CO₂-neutraal’ reizen. In werkelijkheid heeft jouw vervuilende vliegreis nog steeds plaatsgevonden en is daar CO₂ bij vrijgekomen. Dat kun je niet ongedaan maken. Wanneer je CO₂-compensatie als oplossing ziet, heb je geen reden meer om je gedrag te veranderen en minder te vliegen. Je kan jouw vervuilende vlucht tenslotte heel gemakkelijk administratief wegpoetsten. Hetzelfde geldt voor bedrijven en reisorganisaties die volgens eigen zeggen klimaatneutrale reizen aanbieden. Door te claimen dat reizen CO₂-neutraal zijn omdat ze gecompenseerd worden, schetsen ze een vertekend beeld en negeren ze de noodzaak om hun uitstoot te verminderen. Uiteindelijk halen we de klimaatdoelen van Parijs alleen door uitstoot te voorkomen.

CO₂-compensatie niet effectief

Compensatieprogramma’s bieden geen mogelijkheid om de milieuschade meteen te beperken of terug te dringen. De uitstoot van jouw vliegreis zorgt vandaag voor broeikasgassen en opwarming van de aarde, terwijl het maanden, soms jaren duurt voordat dezelfde hoeveelheid CO₂ gecompenseerd of verwijderd is. Als dat überhaupt al gebeurt. Uit onderzoek is gebleken dat de meeste compensatieprogramma's weinig effect hebben. De schone kooktoestellen die uitgedeeld worden aan arme families worden na een jaar niet meer gebruikt of gaan kapot. Bij het planten van bossen duurt het vijftien tot dertig jaar voor een boom genoeg koolstof kan opnemen. Die tijd hebben we niet als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen. Het is veel effectiever om minder te vliegen en alternatief vervoer te stimuleren, zoals de trein.

CO₂-uitstoot is moeilijk te meten

Zowel de CO₂-uitstoot als de hoeveelheid CO₂ die gecompenseerd wordt zijn moeilijk te meten. Het begint al bij de vraag hoe de compensatie berekend wordt. Kijkt een reisorganisatie alleen naar de CO₂-uitstoot van de reis die ze aanbieden? Wordt de vlucht ook meegenomen in de berekening? En zo ja, wordt er ook rekening gehouden met stikstofoxiden, waterdampen, zwart roet en vliegtuigstrepen? Al deze effecten bij elkaar zorgen voor méér opwarming van de aarde dan de uitstoot van CO₂, maar worden vaak niet meegenomen in de berekening. Daarnaast is het moeilijk te voorspellen hoeveel CO₂ een boom na dertig jaar daadwerkelijk uit de lucht haalt. 

Wat kun je wel doen?

CO₂-compensatie is geen oplossing. Dat is duidelijk. We moeten met zijn allen minder CO₂ veroorzaken. Ook als consument zijn er genoeg dingen die je kunt doen om je persoonlijke CO₂-uitstoot te verminderen. Je kunt vaker naar je werk fietsen, minder of helemaal geen vlees meer eten, minder vaak een verre vliegvakantie maken, vaker kiezen voor een treinreis en kiezen voor gebruikt in plaats van voor nieuw. Wat je niet uitstoot, hoef je immers niet te compenseren. Bij een verre reis zorgt de vliegreis naar de bestemming voor het grootste deel van de totale CO₂-uitstoot. Vaak kun je met een aantal simpele stappen de CO₂-uitstoot van je reis flink verlagen, zonder dat dit ten koste gaat van je reisplezier. 

Wat doet Better Places?

Bij Better Places hebben wij een ambitieus actieplan voor het klimaat opgesteld. Daarin beloven wij dat we de CO₂e-uitstoot van al onze reizen in 2030 met 55% verminderd hebben ten opzichte van 2019. Dat betekent dat de uitstoot van alle reizen die we uitvoeren elk jaar met 5% omlaag moet. We tellen de vlucht van en naar bestemming ook mee. Hoe we dat doen? We adviseren onze klanten om minder vaak een verre reis te maken en langer op reis te gaan. Sinds 2019 bieden we volwaardige reizen binnen Europa, als alternatief voor een verre reis. In samenwerking met onze lokale reisexperts stimuleren we klanten om zo min mogelijk binnenlandse vluchten te maken en minimaal 18 dagen op vakantie te gaan als ze toch buiten Europa reizen. Verder geven we advies over de meest efficiënte vluchtroutes en de minst vervuilende maatschappijen. 

Better Places is voorloper

In 2016 was Better Places de eerste reisorganisatie die de CO₂-uitstoot van al haar reizen compenseerde, inclusief de vlucht die nodig is om de bestemming te bereiken. Dit deden we door via South Pole Gold Standard credits in te kopen. Twee jaar later volgden 12 reisorganisaties via de ANVR ons voorbeeld. In 2020 kocht ook de Adventure Travel Trade Association (ATTA) CO₂ credits in voor haar leden. Inmiddels zijn wij een paar stappen verder en zijn we sinds juli 2022 gestopt met het compenseren van onze reizen. Wij geloven dat het veel effectiever is om alle middelen in te zetten om de CO₂-uitstoot van onze reizen te verkleinen. Daarnaast willen wij bijdragen aan een leefbare planeet. Dat doen we door voor elke reiziger een bedrag te investeren in projecten voor duurzame energie of biodiversiteit.