Reisspecialist Montenegro

Montenegro: het perfecte compromis tussen de passies van Hayley (reisexpert Montenegro) en haar man. Hoewel ze ook Australië nog even hebben overwogen als locatie om hun eigen adventure travel business op te zetten, was de keuze voor Montenegro snel gemaakt toen ook haar man instant verliefd werd op het land. Naast de bergen zijn er grotten, meren, canyons, rivieren, stranden. ‘Vrijwel elke geografische formatie die je kunt bedenken, vind je hier op een relatief klein oppervlak. Voor avontuurlijke reizen is Montenegro dus perfect, maar vlak zeker ook de opties voor cultuurliefhebbers niet uit!’

Geboren en getogen in het zuiden van Groot-Brittannië duurde het even voordat Hayley haar eerste echte bergen zag. ‘Zuid-Engeland is nogal vlak, daar kunnen jullie je in Nederland wel iets bij voorstellen’, lacht ze. Toen ze eenmaal haar eerste bergen had gezien, was ze verkocht. ‘Het feit dat ik nu ergens mag wonen van waaruit ik altijd en overal de bergen zie is fantastisch!’ 

Het feit dat ik nu ergens mag wonen van waaruit ik altijd en overal de bergen zie is fantastisch!

Passie voor outdooravonturen

De passie voor reizen en outdooravonturen zat er al vroeg in, want ook haar ouders waren enthousiaste reizigers. Na haar studie Russisch woonde en werkte ze een tijdje in Rusland. ‘Ik werkte voor een bedrijf dat veel zaken deed met de Balkanregio, dus ik reisde regelmatig naar Servië, Bosnië, Kroatië en dus Montenegro. Ik had toen nooit durven dromen dat ik hier ooit zou wonen!’

Al haar vrije tijd besteedde ze aan avontuurlijke reizen. Hayley: ‘Ik hou niet van op het strand liggen, ik hou van bergen beklimmen. Ik ben naar het Everest base camp geweest, beklom de Kilimanjaro. Ik heb een tijdje in Siberië gewoond en ik heb een ski-expeditie naar de noordpool gedaan. Dat was waarschijnlijk het meest fantastische avontuur dat ik ooit ondernomen heb.’ Gelukkig bleek haar man net zo gek van avontuur: samen besloten ze hun werk te maken van het aanbieden van avontuurlijke reizen. ‘Na een bezoek aan vrienden in Montenegro, was ook mijn man onder de indruk. Wauw, dit land: bergen – mijn passie – én zee – zijn passie. Montenegro heeft alles wat wij zelf leuk vinden. Het bleek het perfecte compromis!’

Mensen hebben wel een bepaalde verwachting als ze Montenegro bezoeken, maar die verwachting wordt vrijwel altijd overtroffen omdat het land nog zoveel meer biedt waar ze geen idee van hadden

De bergen in je rug, de zee aan je voeten

Wat veel mensen zich niet realiseren, is dat Montenegro een bijzondere geografie heeft. Hayley: ‘Montenegro is het op vier na meest bergachtige land ter wereld, gekeken naar oppervlakte. Montenegro is dus eigenlijk een soort Zwitserland bij de zee!’, lacht ze. ‘Naast de bergen zijn er grotten, meren, canyons, rivieren, stranden. Voor avontuurlijke reizen is Montenegro dus perfect, maar vlak zeker ook de opties voor cultuurliefhebbers niet uit. De Balkan is Slavisch, maar er zijn ook duidelijke invloeden vanuit Venetië en het Ottomaanse rijk. Vooral in de eetcultuur merk je deze invloeden: Turkse baklava en koffie, veel Italiaanse smaken. Voormalig Joegoslavië is een soort crossroad van culturen en dat maakt het ook cultureel een heel interessant gebied.’

Hoewel Joegoslavië in de jaren ’70 en ’80 een populaire vakantiebestemming was, was het land toen Hayley en haar familie zich settelden, nog niet hersteld van de jarenlange oorlog in het gebied. Hayley: ‘De opbouw van het gebied als toeristische destinatie ging maar langzaam. We konden dus starten met een volledig blank canvas. Mensen hebben wel een bepaalde verwachting als ze Montenegro bezoeken, maar die verwachting wordt vrijwel altijd overtroffen omdat het land nog zoveel meer biedt waar ze geen idee van hadden.’

Het Peru of Patagonië van Europa

Het maakt Montenegro een goed alternatief voor mensen die van outdoor adventures houden. ‘Mensen die dromen van uitzichten als in Peru of Patagonië, maar niet willen vliegen, nadenken over hun carbon footprint en geen jetlag willen, die zitten in Montenegro goed’, zegt Hayley.  ‘Dat maakt de samenwerking met Better Places en hun duurzame missie een hele logische.’ Ook maakt ze de vergelijking met Zwitserland, al gaat die niet helemaal op, lacht ze: ‘In Zwitserland loopt alles perfect en gaat alles op tijd. Montenegro is chaotisch, het voelt hierdoor meer als een reis naar het verre oosten. Of naar het zuiden, waar mensen vol passie ruzie lijken te maken, maar eigenlijk gewoon een vriendelijke discussie blijken te hebben. Je gaat hier mee in een ander tempo. Soms kom je te laat omdat er schapen op de weg lopen. Accepteren en relaxen, dat hoort hier hij het avontuur.’

De accommodaties zijn van inwoners hier, locals maken je lunch, onze gidsen zijn lokaal.

‘Iedereen is hier een local’

Ze houdt ervan om nieuwe mensen te ontmoeten en de verschillende wensen op een creatieve manier te verwerken in een reis. ‘Het is heel leuk om mensen kennis te laten maken met al die verschillende kanten van Montenegro. En natuurlijk het samenwerken met Montenegrijnen! De accommodaties zijn van inwoners hier, locals maken je lunch, onze gidsen zijn lokaal. Íedereen is hier een local behalve ik’, lacht ze. ‘Ga je met een van onze berggidsen op pad, dan bestaat de kans dat hij ergens bij de berghut van een oom aanklopt en je samen een Brandy drinkt.’

‘Om ervoor te zorgen dat onze activiteiten een positieve impact te maken, probeer ik zoveel mogelijk waarde naar de rurale gebieden te brengen, de gebieden waar toerisme niet vanzelfsprekend is. In de winter doe ik advieswerk in de ontwikkeling van toerisme, duurzaamheid is daarin altijd de leidraad. Dat is een mooie uitdaging. In Montenegro heb je bovendien nog weinig internationale ketenhotels. Je geld blijft dus vrijwel zeker in het land en bij de mensen zelf.’

In Montenegro zijn ze gek op kinderen

Leuk aan de reizigers die via Better Places boeken, vindt ze de mix. ‘Ze zijn allemaal op zoek naar een actieve reis en bijzondere ervaringen. Er boeken relatief veel families met kinderen vanaf een jaar of 8, die net wat actiever kunnen zijn. Dat komt goed uit, want in Montenegro zijn ze gek op kinderen. Je bent overal enorm welkom! Daarnaast heb je de reiziger-met-pensioen, die zich al helemaal verdiept heeft in het land én mensen die zeggen: ‘Dit zijn de dingen waar we van houden’, en me verder vertrouwen een mooie reis voor ze te maken. Mensen die de toeristische hotspots willen bezoeken, probeer ik op een authentiekere plek te laten overnachten. Hayley heeft nog een tip: ‘Hoef je niet in de zomermaanden te reizen, denk dan ook eens aan bijvoorbeeld mei en september. In juli en augustus wordt het echt warm in Montenegro, net als in de rest van het Mediterrane gebied.’ 

‘Ik zou het ook leuk vinden als meer mensen in de winter naar Montenegro zouden komen. Er is dan volop sneeuw om te (tour)skiën of sneeuwschoenwandelen. In de winter valt er relatief veel regen, maar dan geconcentreerd in een paar maanden, terwijl er in Engeland altijd regen valt’, lacht ze. Ook qua kosten probeert ze de verwachtingen van mensen goed te managen. ‘De Balkan heeft de naam goedkoop te zijn, maar ook dat verandert. Ja, je kunt nog een goedkope koffie krijgen, maar veel andere dingen zijn ook gewoon duurder geworden. Ik ben altijd eerlijk naar mensen. Zoek je een vakantie met witte zandstranden? Dan is Montenegro gewoon niet de plek. En de meeste mensen vinden het prima om wat meer te betalen, als ze maar kwaliteit krijgen.’

De mensen díe je tegenkomt zijn zonder uitzondering mensen die van de natuur houden

De bergen: verlaten stenen dorpjes, overal mos, stroompjes en rivieren

Haar favoriete plek is – hoe kan het ook anders – de bergen. ‘De bergen staan hier vol met verlaten, stenen dorpjes met oude bomen, overal mos. In de lente verandert elk stroompje in een rivier en staan de canyons vol water.’ Naast de schitterende omgeving en de prachtige vergezichten, vindt ze ook de rust zo fijn aan de bergen. Overtoerisme heb je daar niet, omdat berggebieden over het algemeen wat lastiger te bereiken zijn. De mensen díe je tegenkomt zijn zonder uitzondering mensen die van de natuur houden. En je kunt zoveel activiteiten in de bergen doen!’

Hoog op haar favorietenlijstje staat Herceg Novi, het stadje waar ze wonen. ‘Mensen passeren ons op weg naar de hotspots Kotor of Budva en schenken de stad geen aandacht, maar er is ontzettend veel te zien en te doen. In het noorden hou ik van het gebied rond de Piva canyon in de grensregio met Bosnië-Herzegovina. Leuk weetje: piva betekent bier, dus alles wat je in dat gebied door Google Translate gooit, levert mooie resultaten als de bierrivier en de biercanyon op’, lacht ze. ‘Doordat het officieel geen nationaal park is, wordt het gebied minder bezocht dan het officiële nationale park. Maar de wildernis fenomenaal! Hier ben je in de zomer echt weg van de drukke, hete kust en het is een fantastisch gebied om te verkennen, vol canyons en meren. Je kunt er kajakken, varen, SUP-en. De Tara-canyon is met 1300 meter een van de diepste ter wereld. We organiseren daar met onze partners rafting trips. Dat wil vrijwel iedereen doen, en doordat we zowel trips in categorie 1, 2 en 3 aanbieden, is dat ook voor mensen die geen ervaring hebben hartstikke leuk. In juli en augustus kunnen je rustig de rivier afdrijven met een paar versnellingen. Kinderen vinden dat fantastisch. Val je eraf? Aan de ene kant van het water ligt Montenegro, aan de andere kant Bosnië-Herzegovina. Dat weetje doet het ook altijd goed.’ 

Naast de activiteiten in de bergen, kunnen ook geschiedenis-, cultuur- en architectuurliefhebbers hun hart ophalen in Montenegro. Hayley: ‘Kotor en Budva aan de Adriatische kust hebben een fantastisch ommuurd middeleeuws centrum. En het eten is overal heerlijk. Dagvers gevangen vis en zeevruchten en er zijn veel boerenmarkten waarvoor mensen uit de berggebieden naar beneden komen om hun aardappelen en wortels te verkopen. Rondwalen op zo’n markt is altijd heerlijk. Als ik zelf reis dan zijn dat mijn favoriete plekken, met alle geuren, kleuren en smaken waar je het lokale leven het beste meekrijgt.’

Dé tip als je naar Montenegro wilt komen? Wees voorbereid om verrast te worden!

Met de trein via Budapest, Split of de Adriatische zee

Montenegro is vanuit Nederland en België met de trein te bereiken. Hayley: ‘Het is op het moment iets lastiger omdat het centraal Europese treinnetwerk bij Budapest en Belgrado gereconstrueerd wordt, maar dat betekent wel dat de verbindingen straks heel goed zijn. Er rijdt ook een nachttrein van Brussel of Frankfurt naar Split in Kroatië. Daar vandaan is het een prachtige vier uur durende busreis langs de Kroatische kust. Nog een andere leuke optie is een trein naar Italië en dan over de Adriatische zee met de boot. Veel mensen vragen nu naar treinreizen, dat wordt alleen maar meer. Eenmaal in Montenegro is treinreizen lastiger vanwege de bergen. Maar dat compenseert weer als je eenmaal op je plek in een afgelegen dorpje zit.’

Dé tip als je naar Montenegro wilt komen? Wees voorbereid om verrast te worden! Hayley: ‘De meeste mensen willen alles proberen. Vind je het ok om in de bergen te rijden?, vraag ik dan. Onze wegen zijn soms best, eh, uitdagend. Maar de meeste mensen vinden het allemaal leuk! Dus kom met een open mind, klaar voor avontuur, wees flexibel en je hebt het fantastisch in Montenegro!’