José, gids in Tikal Guatemala

Op pad met José Morales

Tijdens het inchecken bij Jaguar Inn, mijn hotel in Tikal voor de komende twee nachten, schud ik de hand van José. Hij wordt aan me voorgesteld als mijn gids voor de sunset tour door de maya ruïnes die morgen op het programma staat. In mijn beste Spaans maken we kennis en probeer ik duidelijk te maken dat ik er ontzettend veel zin in heb. De volgende dag sta ik voor het hotel te wachten als hij op me af komt lopen en ik de vlekkeloze woorden hoor: ‘Are you ready? Let’s go!’

José Luis Morales blijkt vloeiend Engels te spreken en maakt zich op voor zijn derde tour door Tikal vandaag. Al gauw heb ik door dat ik een pro naast me heb lopen. ‘Profesor’, zo wordt hij begroet door enkele voorbijgangers als we onze weg door de jungle naar de ruïnes maken. Een bijnaam die hij te danken heeft aan zijn achtergrond in het onderwijs. Zeven jaar lang werkte hij als docent op de San Carlos universiteit in Guatemala City, waar hij studenten onderwees in vakken op het gebied van toerisme en milieuwetenschappen. Zo’n 80% van de tour guides die vandaag de dag rondloopt in Tikal Guatemala zat ooit bij José in de schoolbanken.

Een plek tot leven brengen

Voor ons doemen de eerste ruïnes op van de historische Mayastad, waarvan sommigen dateren van 800 v. Chr. Omgeven door jungle en wildlife is dit hoe dan ook een bijzondere plek om te bezoeken, maar zonder context zijn het toch vooral een hoop indrukwekkende stenen. Het zijn de verhalen van José die de ruïnes tot leven brengen, met informatie en theorieën over het leven van de Maya’s die me van de ene in de andere verbazing doen vallen. Toch is er maar een klein percentage bezoekers dat hier met een gids op pad gaat. José vertelt me dat in het hoogseizoen zo’n 20% van de bezoekers gebruikmaakt van een gids, in het laagseizoen met 10% zelfs nog minder. Ondertussen wijst hij me op een inham in een tempel waar een klein doorkijkje een enorm stenen beeld van een gezicht onthult. Iets waar ik die ochtend, toen ik al even op eigen gelegenheid het park bewonderde, volledig aan voorbijgelopen ben.

Geboren in de jungle

“Er zijn ruim 1000 gidsen beschikbaar voor een tour door Tikal”, vertelt José. “Allemaal moeten ze beschikken over een vergunning, iets wat er ook voor zorgt dat de kwaliteit van de gidsen hoog blijft.” José zelf is als tour guide actief in heel Guatemala en geeft al 26 jaar tours in Tikal. Een plek waar hij een bijzondere binding mee heeft, want hij werd er geboren. Hij vertelt me dat hij inmiddels in een dorp vlakbij Flores woont, maar midden in de jungle geboren werd. Na zijn geboorte verhuisden zijn ouders naar een plek op nog geen 15 minuten rijden van Tikal. José: “Ik leerde echt van de jungle en weet mijn weg er blindelings te vinden.”

Een gids met passie

Al van jongs af aan ligt zijn ambitie in de toeristische sector en eenmaal op de universiteit behaalt hij niet één maar twee masters; in Tourism management en Environmental Tourism. Sindsdien heeft hij een indrukwekkende CV opgebouwd. Als freelance tour guide werkt hij voor grote reisorganisaties wereldwijd, in de weekenden leidt hij gasten van Hotel Jaguar Inn rond door Tikal en tussendoor is hij werkzaam als consultant. In de avonduren geeft hij les aan beginnende tour guides en in zijn vrije tijd is hij nog actief als vicevoorzitter van een organisaties voor gidsen in de regio Petén. Iemand met passie voor zijn vak, dat is duidelijk. Als ik hem vraag wat hem zo aantrekt in het rondleiden van toeristen antwoordt hij enthousiast: “Ik houd van mijn vak omdat ik houd van mijn land. Ik geniet ervan om dat te delen met anderen, de geschiedenis, architectuur, cultuur en natuur. Het mooiste vind ik het als mensen blij worden van mijn tours en het waard vonden om met een gids op pad te gaan.

Tikal Guatemala – elke dag iets nieuws

Terwijl de zon langzaam achter de ruïnes zakt, sta ik bovenop de 38 meter hoge Templo II. De verhalen van José gaan door mijn hoofd als ik naar de talloze tempels om me heen staar. 26 jaar lang geeft hij deze tour al en toch vertelt hij elk verhaal vol enthousiasme en fascinatie voor deze historische plek. En dat werkt aanstekelijk. Het bewijst maar weer dat het dit soort gidsen zijn met hun schat aan informatie, die je bezoek onvergetelijk maken. Als de jungle bijna donker is en de brulapen van zich laten horen, keren we met heel wat kilometers in de benen terug naar de ingang van het park. Voor José het einde van een lange dag vol tours. Is hij het dan nooit zat? José: “Nee, verveeld raak ik nooit. In de jungle zie je elke dag iets nieuws.”