Terwijl de luchtvaart groeit en tegelijkertijd steeds meer mensen zich zorgen maken om het klimaat, zijn reisorganisaties op zoek naar manieren om CO2-neutrale reizen aan te bieden. De oplossing lijkt eenvoudig: compenseer de CO2-uitstoot van je reis en je hoeft je nergens zorgen om te maken. Maar is dat wel zo? Volgens critici is CO2-compenseren misleidend en leidt het af van de werkelijke oplossing: minder vliegen.
Compenseren van je CO2-uitstoot
- Wat is CO2-uitstoot compenseren precies?
- Wat is het gevaar van compenseren?
- Compenseren duurt te lang
- CO2-uitstoot is moeilijk te meten
- Wat Better Places doet om de CO2-uitstoot te beperken
Wat is compenseren van je CO2-uitstoot precies?
Iedereen kan zijn eigen CO2-uitstoot compenseren. Of die nou komt van vliegen, autorijden of douchen. Er zijn organisaties die de compensatie voor jou afhandelen. Op basis van de hoeveelheid CO2 die je hebt uitgestoten, betaal je een bepaald bedrag aan de organisatie. Dat geld gaat naar projecten die ergens anders de CO2-uitstoot uit de lucht halen of voorkomen. Dat kan door bomen te planten of windmolens te bouwen. Bomen zuiveren de lucht en nemen CO2 op. Windmolenparken vervangen vervuilende energiecentrales en voorkomen meer uitstoot. Dat klinkt logisch. Maar is CO2-compensatie de oplossing?
Het gevaar van compenseren
Het grootste gevaar van CO2 compenseren is het valse gevoel goed bezig te zijn. Door te compenseren kun je voor een paar euro extra ‘CO2-neutraal’ reizen. Onderwijl heeft jouw vervuilende vliegreis nog steeds plaatsgevonden en is daar CO2 bij vrijgekomen. Dat kun je niet ongedaan maken. Wanneer je CO2-compensatie als oplossing ziet, heb je geen reden meer om je gedrag te veranderen en minder te vliegen. Je kan jouw vervuilende vlucht tenslotte heel gemakkelijk administratief wegpoetsten. Hetzelfde geldt voor bedrijven en reisorganisaties die volgens eigen zeggen klimaatneutrale reizen aanbieden. Door te claimen dat reizen CO2-neutraal zijn omdat ze gecompenseerd worden, schetsen ze een vertekend beeld en negeren ze de noodzaak om hun uitstoot te verminderen. We halen de klimaatdoelen van Parijs alleen door uitstoot te voorkomen.
CO2-compensatie niet effectief
Compensatieprogramma’s bieden geen mogelijkheid om de milieuschade meteen te beperken of terug te dringen. De uitstoot van jouw vliegreis zorgt vandaag voor broeikasgassen en opwarming van de aarde, terwijl het maanden, soms jaren duurt voordat dezelfde hoeveelheid CO2 gecompenseerd of verwijderd is. Als dat überhaupt al gebeurt. Uit onderzoek is gebleken dat de meeste compensatieprogramma's weinig effect hebben. De schone kooktoestellen die uitgedeeld worden aan arme families worden na een jaar niet meer gebruikt of gaan kapot. Bij het planten van bossen duurt het vijftien tot dertig jaar voor een boom genoeg koolstof kan opnemen. Die tijd hebben we niet als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen. Het is veel effectiever om minder te vliegen en alternatief vervoer te stimuleren, zoals de trein.
Vliegen is veel te goedkoop. De prijs die we nu betalen staat niet in verhouding tot wat het de maatschappij en het klimaat werkelijk kost. Om beter te begrijpen wat we zouden moeten betalen, berekenen we de echte prijs van een vliegticket naar al onze bestemmingen.
CO2-uitstoot is moeilijk te meten
Zowel de CO2-uitstoot als de hoeveelheid CO2 die gecompenseerd wordt zijn moeilijk te meten. Het begint al bij de vraag hoe de compensatie berekend wordt. Kijkt een reisorganisatie alleen naar de CO2-uitstoot van de reis die ze aanbieden? Wordt de vlucht ook meegenomen in de berekening? En zo ja, wordt er ook rekening gehouden met stikstofoxiden, waterdampen, zwart roet en vliegtuigstrepen? Al deze effecten bij elkaar zorgen voor méér opwarming van de aarde dan de uitstoot van CO2, maar worden vaak niet meegenomen in de berekening. Daarnaast is het moeilijk te voorspellen hoeveel CO2 een boom na dertig jaar daadwerkelijk uit de lucht haalt.
Wat kun je wel doen?
CO2-compensatie is geen oplossing. Dat is duidelijk. We moeten met zijn allen minder CO2 veroorzaken. Ook als consument zijn er genoeg dingen die je kunt doen om je persoonlijke CO2-uitstoot te verminderen. Je kunt vaker naar je werk fietsen, minder of helemaal geen vlees meer eten, minder vaak een verre vliegvakantie maken, vaker kiezen voor een treinreis en kiezen voor gebruikt in plaats van voor nieuw. Wat je niet uitstoot, hoef je immers niet te compenseren. Bij een verre reis zorgt de vliegreis naar de bestemming voor het grootste deel van de totale CO2-uitstoot. Vaak kun je met een aantal simpele stappen de CO2-uitstoot van je reis flink verlagen, zonder dat dit ten koste gaat van je reisplezier.
Wat doet Better Places?
Bij Better Places hebben wij een ambitieus actieplan voor het klimaat opgesteld. Daarin beloven wij dat we de CO2e-uitstoot van al onze reizen in 2030 met 55% verminderd hebben ten opzichte van 2019. Dat betekent dat de uitstoot van alle reizen die we uitvoeren elk jaar met 5% omlaag moet. We tellen de vlucht van en naar bestemming ook mee. Hoe we dat doen? We adviseren onze klanten om minder vaak een verre reis te maken en langer op reis te gaan. Sinds 2019 bieden we volwaardige reizen binnen Europa, als alternatief voor een verre reis. In samenwerking met onze lokale reisexperts stimuleren we klanten om zo min mogelijk binnenlandse vluchten te maken en minimaal 18 dagen op vakantie te gaan als ze toch buiten Europa reizen. Verder geven we advies over de meest efficiënte vluchtroutes en de minst vervuilende maatschappijen.
Door langer op je bestemming te zijn haal je alles uit je (verre) reis en kan je onderweg ook meer positieve impact maken. Daarom geldt bij ons: hoe verder je bestemming, hoe langer de reis. Ontdek waarom wij kiezen voor een minimale reisduur en wat de voordelen zijn voor jou, de bestemming en voor het klimaat.
Better Places is voorloper
In 2016 was Better Places de eerste reisorganisatie die de CO2-uitstoot van al haar reizen compenseerde, inclusief de vlucht die nodig is om de bestemming te bereiken. Dit deden we door via South Pole Gold Standard credits in te kopen. Twee jaar later volgden 12 reisorganisaties via de ANVR ons voorbeeld. In 2020 kocht ook de Adventure Travel Trade Association (ATTA) CO2 credits in voor haar leden. Inmiddels zijn wij een paar stappen verder en zijn we sinds juli 2022 gestopt met het compenseren van onze reizen. Wij geloven dat het veel effectiever is om alle middelen in te zetten om de CO2-uitstoot van onze reizen te verkleinen. Daarnaast willen wij bijdragen aan een leefbare planeet. Dat doen we door voor elke reiziger een bedrag te investeren in projecten voor duurzame energie of biodiversiteit.
Meer inspiratie?
Ben je benieuwd naar andere tips om te reizen met een zo klein mogelijk voetafdruk? Reisjournalist Daisy is gespecialiseerd is duurzamer reizen en geeft tips om je CO2-uitstoot op reis zoveel mogelijk te beperken.
