De echte prijs van vliegen

Bij Better Places laten we bij al onze bestemmingen de echte prijs van de vliegreis van en naar je vakantieland zien. De echte prijs? Ja, dat is nog niet zo makkelijk uit te leggen. Het is in elk geval niet de prijs die je nu betaalt voor je ticket. Maar wat is het dan wel? Ga er maar eens goed voor zitten.

De echte prijs van vliegen 

Als je op vakantie gaat kun je ervoor kiezen om met de bus, trein, auto, boot of met het vliegtuig te gaan. Al die vervoersopties laten negatieve sporen achter. Ze veroorzaken bijvoorbeeld luchtvervuiling, geluidsoverlast en broeikasgassen. De één meer dan de ander. In de prijs die je nu betaalt voor bijvoorbeeld een treinkaartje of vliegticket, worden de kosten voor die negatieve effecten niet meegeteld. Terwijl die kosten er wel zijn. Denk aan de zorgkosten voor mensen die longproblemen krijgen door luchtvervuiling. Maar ook de kosten voor het herstellen van de natuur die verloren gaat door stikstof door vliegtuigen. Als je de prijs van de negatieve effecten optelt bij de prijs die je nu betaalt, dan krijg je de echte prijs.

Welke verborgen kosten zijn er?

Samen met het Impact Institute hebben we voor de trein, auto en het vliegtuig de echte prijs voor de reis berekend. Daarvoor moesten we eerst bepalen welke verborgen kosten we in kaart wilden brengen. Bijvoorbeeld slechte werkomstandigheden, watervervuiling, onderbetaling of uitputting van schaarse bronnen. Uit de lange lijst hebben we voor nu de twee belangrijkste verborgen kosten gekozen: bijdrage aan klimaatverandering en luchtvervuiling. Dat betekent dat er ook verborgen kosten zijn die we nog niet kunnen berekenen. Denk aan de gezondheidsschade door geluidsoverlast of het verlies van biodiversiteit. Schrik niet! De echte prijs die je nu ziet is dus maar het begin.

Wie betaalt de echte prijs?

Oké, dus de werkelijke kosten worden nu niet meegerekend in de prijs voor een vliegticket naar jouw vakantieland. Maar wie betaalt de rekening dan? Dat antwoord is simpel: wij allemaal. Bijvoorbeeld via belastingen en zorgkosten. Dat geld wordt voor een deel gebruikt om de schade van bijvoorbeeld vliegreizen te herstellen of om erger te voorkomen. Je kunt dan denken aan de kosten voor het ophogen van de dijken om het stijgende zeewater buiten te houden. Met andere woorden: mensen die zelden of nooit vliegen betalen mee aan jouw goedkope vliegticket.

Wordt vliegen duurder door true pricing?

Bij true pricing is het uiteindelijke doel niet om alles duurder te maken, maar om ervoor te zorgen dat de producten en diensten minder schadelijke impact hebben op mens, dier en natuur. Daarvoor moet je eerst weten wat de verborgen kosten van een product of dienst zijn. Hoe minder schade er bij de productie en uitvoering aangericht wordt, hoe lager de echte prijs van een product of dienst. De echte prijs van een treinkaartje is daarom veel lager dan de echte prijs van een vliegticket naar dezelfde bestemming. Dat komt doordat de trein aanzienlijk minder milieuschade en luchtvervuiling veroorzaakt en er dus ook minder goedgemaakt of voorkomen hoeft te worden.

Betere keuzes maken

Nu vraag je je misschien af waarom we de echte prijs van vliegen berekenen. Wij verkopen immers geen vliegtickets. Voor ons is het superbelangrijk om te laten zien wat de effecten van een reis zijn op het milieu en de maatschappij. We hopen dat het reizigers helpt om betere keuzes te maken. Bijvoorbeeld door met de trein in plaats van het vliegtuig naar Spanje te gaan, omdat de echte prijs van een treinkaartje veel lager is dan de echte prijs van een vliegticket. Stap je toch in het vliegtuig? Dan kunnen we nu ook laten zien dat het uitmaakt of je ver of dichtbij vliegt. De echte prijs voor een vliegticket naar Bali is bijvoorbeeld hoger dan de echte prijs voor een vliegticket naar Zagreb. Terwijl de stranden in Kroatië minstens zo mooi zijn.

Vliegen alleen voor de rijken?

Na ons onderzoek kunnen we wel zeggen dat reizen met de trein altijd de beste keuze is voor het klimaat en onze gezondheid. Dan volgt de auto, als je met minimaal twee personen reist. Hoe het zit met vliegen? We moeten bekennen dat wij ook geschrokken zijn van de echte prijs van een vliegticket. Die is soms het dubbele van wat we nu betalen voor een retourtje vakantieland. Als vliegtickets echt zo duur worden, dan is vliegen alleen nog voor de allerrijksten. Toch? Nou nee. Vliegen was altijd al voor de elite. Zelfs met spotgoedkope vliegtickets heeft 80% van de wereldbevolking nog nooit gevlogen. In Nederland maakt 8% van de mensen 40% van de vluchten. Tegelijkertijd zijn het de armste mensen die de ergste gevolgen van de opwarming zullen voelen. Het is alleen maar eerlijk als veelvliegers de echte prijs betalen, of – beter nog – minder gaan vliegen.

Op naar een leefbare planeet

Het zou mooi zijn als het in de toekomst mogelijk is om de echte prijs voor vliegen te betalen. Dan kan het extra geld gebruikt worden om de schade die het vliegtuig veroorzaakt goed te maken of te voorkomen. Bijvoorbeeld door te investeren in het herstellen van de biodiversiteit. Zoals het er nu naar uitziet duurt het nog zeker twintig jaar voordat het eerste duurzame vliegtuig naar een ver oord vliegt. Tot die tijd moeten we minder vliegen. Met een echte prijs voor vliegtickets is het een stuk makkelijker om voor de trein te kiezen. Voor het zover is zijn deze berekeningen vooral bedoeld voor bewustwording. Bij reizigers, maar ook in de reiswereld en de politiek. Het berekenen van de echte prijs voor je vakantievervoer is de eerste stap naar een eerlijker systeem, met als ultieme doel een leefbare planeet voor iedereen.

Meer weten over het onderzoek?

Wil je meer weten over het onderzoek van het Impact Insituut, bekijk dan dit document.