Hoogteziekte voorkomen

Op bestemmingen als Ladakh en Nepal reis je over de hoge bergpassen van de (Trans-)Himalaya. Een geweldige ervaring maar wel eentje die een risico met zich meebrengt: hoogteziekte. De symptomen kunnen je reis een stuk minder comfortabel maken, daarom is het belangrijk om hoogteziekte te voorkomen. Onze lokale reisexperts weten hier alles van en houden bij het samenstellen van je reisroute altijd rekening met acclimatiseren. Wat kan je daarnaast zelf nog doen om de kans op hoogteziekte te verkleinen? Lees hier de tips van onze experts.

Wat is hoogteziekte en hoe ontstaat het?
Wat kun je doen om hoogteziekte te voorkomen?
Is het aan te raden om Diamox te slikken?
Hoe groot is de kans dat ik hoogteziekte krijg?
Wat als ik toch hoogteziekte krijg?

Nepal Everest Base Camp trek onderweg naar Cho La pas

Wat is hoogteziekte en hoe ontstaat het?

Hoogteziekte ontstaat door een tekort aan zuurstof op hoogtes vanaf ongeveer 2500 meter. Je lichaam moet wennen aan de hoogte. Krijgt het daar niet genoeg tijd voor, dan kun je hoogteziekte krijgen. De klachten zijn hoofdpijn, misselijkheid en benauwdheid. In zeer ernstige situaties kan vocht zich ophopen in de longen of hersenen en dan kan hoogteziekte levensgevaarlijk zijn. Gelukkig kun je dit voorkomen door de hoogte rustig op te bouwen. Niet iedereen is even gevoelig voor hoogteziekte: de één kan er beter tegen dan de ander. Ook kan het zijn dat je de ene keer dat je op hoogte verblijft nergens last van heb, en de volgende keer wel hoogteziekte klachten krijgt.

Hoogteziekte voorkomen: acclimatiseren

Allereerst is het heel belangrijk om genoeg tijd te nemen om te acclimatiseren. Je lichaam heeft namelijk tijd nodig om aan de hoogte te wennen. Reis dus nooit in één keer door naar een hoogte van vierduizend meter, maar bouw tussenstappen in. Onze reisspecialisten houden in hun reisvoorstellen altijd rekening met hoogteziekte en bouwen de hoogte geleidelijk op.

Op de site hoogteziekte.info vind je veel praktische tips om hoogteziekte te voorkomen. Ook kun je via deze site het boekje 'Hoe blijf ik gezond in de hoogte' kopen.

Voldoende drinken om hoogteziekte te voorkomen

Op grote hoogte verlies je veel vocht, ook als je nauwelijks transpireert. Daarmee loop je het risico om ongemerkt uit te drogen. Uitdroging kan op haar beurt de klachten van hoogteziekte versterken. Drink daarom veel; soms wel twee tot drie liter per dag meer dan je normaal doet. De symtomen van hoogteziekte en uitdroging lijken sterk op elkaar. Veel van de vermeende hoogteproblemen die mensen ervaren zijn in feite 'gewoon' vochttekort.

Tip: houd in de gaten hoe vaak je moet plassen en let op de kleur van je urine: donkergeel betekent kans op uitdroging, dus nog meer drinken.

Doe het rustig aan

Aan het begin van je reis zit je natuurlijk vol energie en enthousiasme, maar om hoogteziekte te voorkomen is het heel belangrijk om het rustig aan te doen. Als je snel stijgt bijvoorbeeld vanwege een binnenlandse vlucht, dan is het raadzaam om inspanning de eerste twee dagen echt tot een minimum te beperken. Reis je over land, combineer uitstapjes dan met voldoende rust. Luister altijd naar je lichaam en neem regelmatig een pauze.

Tip: Doe af en toe ORS in je water, en doe extra zout op je eten. Dit is extra belangrijk als je veel zweet, maar in de droge berglucht verliest je lichaam sowieso sneller vocht dan in ons klimaat. ORS vult de mineralen aan die je lichaam met zweten verliest. Zo blijf je je ook fitter voelen.

Is het aan te raden om Diamox te slikken?

Als je langzaam stijgt, je lichaam rustig laat acclimatiseren en alle tips ter harte neemt, is het in principe niet nodig om medicijnen te nemen tegen hoogteziekte. In sommige gevallen is het toch verstandig om preventief Diamox te slikken, een middel wat je lichaam helpt om sneller te acclimatiseren. Diamox wordt door artsen aangeraden bij snelle stijgingen (meer dan 600m slaaphoogteverschil per dag boven de 2500m), invliegen boven de 3000m of als je eerder last hebt gehad van hoogteziekte. Neem hiervoor voor je vertrek contact op met je huisarts of GGD.

Een oude Ladakhi en Nepali volkswijsheid is dat knoflook goed helpt tegen hoogteziekte, maar dit is nooit bewezen. Maar: baat het niet, dan schaadt het niet! Heb je last van lichte verschijnselen van hoogteziekte? Dan kun je paracetamol of ibuprofen nemen om de klachten te verminderen. Lees meer over hoogteziekte op de site van de NKBV.

Hoe groot is de kans dat ik hoogteziekte krijg?

Als je genoeg drinkt en de tijd neemt om te acclimatiseren, is de kans niet groot dat je een ernstige vorm van hoogteziekte krijgt. De meeste reizigers merken echter wel iets van de hoogte. Dat uit zich in lichte hoofdpijn, minder eetlust en minder goed slapen. Je raakt op hoogte sneller buiten adem en moet over het algemeen wat rustiger aandoen dan normaal. In de loop van de dagen verminderen de klachten, tot je lichaam helemaal gewend is. Alleen de kortademigheid bij inspanning blijft, omdat er nu eenmaal minder zuurstof in de lucht zit. Blijf sowieso goed drinken, ook als je al een paar dagen op hoogte bent.

Wat als ik toch symptomen van hoogteziekte krijg?

Bij milde klachten zoals hierboven beschreven, is het voldoende om rustig aan te doen en goed te blijven drinken. Meestal kun je zonder problemen van de hoge bergen blijven genieten. Als je klachten hebt, neem dan contact op met je gids of met je lokale reisexpert. Zij kunnen je adviseren en eventueel de route of je programma aanpassen. Ben je niet preventief aan Diamox begonnen, dan kun je deze alsnog nemen zodra je klachten opmerkt. Bij voorkeur blijf je op dezelfde hoogte, totdat je lichaam aan de hoogte gewend is. In zowel Ladakh als Nepal kan je bij (goede) hotels en in verschillende dorpen en steden ook om een zuurstoffles vragen. De extra zuurstof kan helpen om je beter te voelen, al is het effect ervan tijdelijk.

Wat als ik ernstigere hoogteziekte krijg?

Er is een verschil tussen de milde klachten bij hoogteziekte en de serieuze vorm. Als je de ernstige vormen van hoogteziekte krijgt, namelijk klachten van hoogtehersenoedeem of hoogtelongoedeem, is er maar één remedie: zo snel mogelijk dalen. Gelukkig is dit zeldzaam. Klachten zijn onder meer coördinatieverlies, onsamenhangende taal, ernstige hoofdpijn en extreme moeheid, ook zonder inspanning. Klachten van hoogtelongoedeem zijn onder meer extreme kortademigheid en moeheid, ook zonder inspanning, hardnekkig hoesten, en een blauwe kleur van de lippen. In deze gevallen is medische hulp en zo snel mogelijk afdalen essentieel. Licht de gids direct in als je op een trektocht bent en wees vooral niet bang dat je anderen tot last bent.

Niet alleen in de Himalaya krijg je te maken met grote hoogtes. Overweeg je bijvoorbeeld een rondreis door Peru? Ook dan moet je rekening houden met acclimatiseren. Onze lokale reisexperts in Peru vertellen meer over hoogteziekte in Peru.

Hoogteziekte voorkomen in Nepal

In Nepal kun je een trektocht maken naar het Everest Base Camp. Reisspecialist Maaike vertelt: “Tijdens de trektocht naar Everest Base Camp loop je naar grote hoogte. De maximale hoogte waarop je slaapt is Gorakshep op 5180 meter en het Everest Base Camp ligt op 5380 meter. Uiteraard houd ik hier in mijn reisvoorstel rekening mee. Zo plan ik altijd twee nachten in Namche Bazar op 3450 meter, voordat je verder klimt. Ook zijn onze gidsen goed getraind om hoogteziekte verschijnselen te herkennen. Zij zullen je ook altijd aanraden om langzaam en op eigen tempo te lopen.”

Hoogteziekte voorkomen in Ladakh

Ook Ladakh reisexpert Jan houdt in zijn reisvoorstellen altijd rekening met de hoogte. "Wanneer je over land reist naar hoofdstad Leh, ontkom je er niet aan om een nacht door te brengen boven de 4000 meter. Daarom neem ik in mijn reisvoorstel altijd twee nachten in Manali (2000m) en Keylong (3000m) op. Op die manier krijg je de gelegenheid om langzaam aan de hoogte te wennen. Overigens zijn er nog andere mooie overlandroutes naar Leh, bijvoorbeeld via Spiti of het tot voor kort zeer geïsoleerde Zanskar. Allebei prachtige routes waarbij de hoogteopbouw heel geleidelijk is. Kies je ervoor om naar Leh te vliegen, blijf dan eerst drie nachten in Leh en doe het rustig aan. Zo geef je je lichaam de tijd om aan de hoogte te wennen. Dat komt je reisplezier zeker ten goede.”