Tradities en rituelen worden nog sterk gekoesterd in Bulgarije. Ze worden niet alleen bewaard in geschiedenisboeken, maar nog actief in leven gehouden. In deze blog ontdek je vijf tradities en feestdagen in Bulgarije die een bezoek aan dit Oost-Europese land uniek maken.
Vijf bijzondere tradities en feestdagen in Bulgarije
| Het begin van de lente vieren: Baba Marta | |
| Kukeri: een ritueel om het kwaad uit dorpen te jagen | |
| Traditie in bloei tijdens de Rozendagen | |
| Het Pruimenfestival viert pruimen, rakija en ambacht | |
| Nieuwjaarsduik, maar dan net iets anders |
1. Het begin van de lente: Baba Marta
Bulgaren leven graag met de seizoenen mee. Een van de grootste tradities in Bulgarije is daarom het vieren van Baba Marta, oftewel Grootmoeder Maart. Op 1 maart komt Baba Marta om de winter te verjagen en de lente aan te kondigen. Volgens de Bulgaarse legendes is Baba Marta een wisselvallig type, waardoor je in maart eigenlijk nooit weet wat je qua weer kunt verwachten. De ene dag voelt het als lente, maar de volgende dag kan het flink sneeuwen. “Baba Marta is boos”, zeggen de Bulgaren ook wel eens in maart en april wanneer het winters weer is.
Tijdens deze traditie, die zelfs op de UNESCO-lijst staat, geven mensen elkaar rood-witte wollen bandjes genaamd martenitsi om elkaar geld, geluk en gezondheid toe te wensen. Waarom zie je enkel rood met wit tijdens Baba Marta? De kleur rood staat voor overvloed, geboorte en geluk, de kleur wit staat voor een lang leven, kracht en zuiverheid.
Je mag een martenitsa pas afdoen als je de eerste tekenen van de lente hebt gespot. Voor de meeste Bulgaren betekent dit dat je een ooievaar spot, al vinden sommige mensen de eerste bloesem spotten ook een goed moment. Je geeft het wollen bandje vervolgens terug aan de natuur, door het bijvoorbeeld in de boom op te hangen of onder een steen te plaatsen.
2. Surva (Kukeri): een ritueel om het kwaad uit dorpen te jagen
Een bijzondere traditie in Bulgarije is het verdrijven van het kwaad uit de dorpen tijdens Kukeri. Een kuker is iemand die zich kleedt in een groot harig pak, gemaakt van geitenharen. Over het gezicht wordt een beschilderd houten masker gedragen. Tijdens zo’n viering dansen de kukeri door de straten en met verschillende rituelen worden slechte geesten uit het dorp gejaagd. Onder meer koeienbellen worden tijdens deze rituelen gebruikt, die in het hele dorp te horen zijn.
Je kunt het hele jaar door kukeri in Bulgaarse dorpen tegenkomen die door de straten wandelen. Doorgaans gebeurt dit ’s avonds, want volgens de legendes konden de kukeri niet in het zonlicht komen om de mensen te helpen. Vaak eindigen ze zo’n wandeltocht op een centraal plein om samen te dansen, muziek te maken en af te sluiten.
In veel plaatsen, zoals het bergdorp Bansko, wordt dit groots gevierd op Nieuwjaarsdag (1 januari). Iedereen kan meegenieten van dit ritueel. In het stadje Pernik wordt het gevierd tijdens een meerdaags festival, dat altijd in het laatste weekend van januari plaatsvindt en de grootste wintermaskerade van Europa is.
Tradities en feestdagen in Bulgarije bijwonen is dé manier om de authentieke cultuur te ervaren. Kom je liever tot rust in de natuur? Kijk dan eens naar deze mooie plekken in Bulgarije voor natuurliefhebbers.
3. Traditie in bloei tijdens de Rozendagen
Bulgaren zijn erg trots op hun Vallei van de Rozen, in het Rodopegebergte. Rozenolie is een belangrijk exportproduct van Bulgarije en wordt veel gebruikt in Franse parfums. Jaarlijks vindt de rozenoogst in deze vallei plaats nadat de rozen in bloei staan. Doorgaans is dit eind mei of begin juni, maar de exacte data verschillen dus ieder jaar. De Bulgaarse rozenoogst wordt ook wel benoemd als de Rozendagen.
Iedereen kan deelnemen aan de Rozendagen, in het dorpje Kazanlak en de omringende dorpen. Tijdens deze Bulgaarse traditie sta je voor de zonsopkomst op om naar de rozenvelden te gaan. Vervolgens wordt alles nog op een authentieke manier geoogst: iedere bloem wordt met de hand geplukt.
Tijdens de oogst zingen lokale boeren traditionele liederen terwijl ze de rozen plukken. Rondom de oogst zijn er nog meer activiteiten, zoals bloemenparades en tentoonstellingen. Deze plek is dus zeker een aanrader als je Bulgarije in mei of juni wilt bezoeken.
4. Het Pruimenfestival viert pruimen, rakija en ambacht
Eind september wordt in Troyan het Bulgaars Pruimenfestival gevierd, een eerbetoon aan de eeuwenoude pruimenteelt en de beroemde Troyanska Slivova rakija (pruimenbrandewijn). Dit festival combineert folklore, ambachten en culinaire tradities, waarbij bezoekers kunnen genieten van proeverijen, live muziek en demonstraties van het distilleerproces.
Naast de traditionele rakija spelen ook andere pruimenproducten een grote rol, zoals jam, desserts en likeuren. Bezoekers kunnen deelnemen aan workshops waarin ze leren hoe pruimenlikeur wordt gemaakt of zelfs zelf het distillatieproces ervaren. Op de markt tonen lokale ambachtslieden hun handgemaakte producten, terwijl dansgroepen in traditionele klederdracht de straten vullen met muziek en volksdansen.
Daarnaast zijn er wedstrijden, zoals de verkiezing van de beste huisgemaakte rakija en een kookwedstrijd met pruimen als hoofdingrediënt. Voor de inwoners van Troyan en omgeving is het festival een feest van erfgoed, ambacht en gastvrijheid, waar families samenkomen, generaties hun distilleertradities delen en het dorpsplein bruist van gemeenschapsgevoel. Het festival is een authentiek moment van trots en verbondenheid, waarbij de Bulgaren hun cultuur op een levendige en smaakvolle manier delen.
Sta je al te popelen om een van deze tradities en feestdagen in Bulgarije bij te wonen? Laat je inspireren door onze voorbeeldreizen naar Bulgarije om het avontuur compleet te maken.
5. Nieuwjaarsduik, maar dan nét iets anders
In Nederland starten we met een Nieuwjaarsduik op 1 januari om het jaar fris en fruitig te beginnen. We spoelen het oude jaar letterlijk van ons af. De Bulgaren hebben hun eigen traditie voor het nieuwe jaar. Op 6 januari duiken en dansen Bulgaarse mannen in ijskoude rivieren.
Volgens de orthodoxe traditie gooit een lokale priester een kruis in een rivier, waarna de meest dappere mannen proberen om het kruis uit het water te vissen. Bedenk wel: de winter in Bulgarije is vaak een stuk kouder dan in Nederland! Volgens de Bulgaarse traditie mogen overigens alleen mannen het water in duiken.
Deze traditie wordt in vrijwel heel Bulgarije gevierd, maar in sommige dorpen zoals Kalofer en Koprivshtitsa – beide ten oosten van Sofia – pakken ze extra uit. Hier duiken mannen niet alleen het water in, maar wordt er ook een traditionele dans uitgevoerd in het ijskoude water: een horo. Tijdens deze dans houden mensen elkaars hand vast en dansen in een lijn of cirkel.
Extra: Koprivshtitsa Nationaal Folklorefestival in 2025
Eens in de vijf jaar verandert het historische stadje Koprivshtitsa in een levendig podium voor Bulgaarse folklore. Tijdens het Koprivshtitsa Nationaal Folklorefestival, dat dit jaar plaatsvindt van 8 tot en met 10 augustus 2025, komen duizenden muzikanten, dansers en ambachtslieden samen om de traditionele Bulgaarse cultuur te vieren.
In een schilderachtige vallei, omringd door de groene heuvels van de Sredna Gora, presenteren deelnemers uit verschillende regio’s hun muziek, dans en klederdracht. Wat dit festival zo bijzonder maakt, is de authentieke sfeer. Het is geen wedstrijd, maar een eerbetoon aan Bulgaarse tradities, die hier van generatie op generatie worden doorgegeven.
Met meer dan 6000 deelnemers en bezoekers uit binnen- en buitenland is het festival een unieke kans om de rijkdom van Bulgaarse folklore te ervaren. Omdat het slechts eens in de vijf jaar plaatsvindt, is het een bijzondere gelegenheid die je niet wilt missen. Luister naar melancholische volksliederen, geniet van de kleurrijke traditionele klederdracht of dans mee op opzwepende ritmes.
Heb jij al eens van een van deze tradities in Bulgarije gehoord? En heb je zin gekregen om Bulgarije te ontdekken? Bekijk samen met onze Bulgaarse reisspecialist welke andere tradities en feestdagen er in Bulgarije zijn om mee te maken. Doe een aanvraag voor een reisvoorstel op maat en begin met plannen!
Bulgarije met kinderen
Bulgarije is erg geschikt voor een vakantie met zowel jonge als oudere kinderen. Deze bijzondere tradities en feestdagen in Bulgarije zijn perfect voor jong en oud. Ook andere bezienswaardigheden in Bulgarije zullen kinderen zeker aanspreken.
Beste reistijd Bulgarije
De beste reistijd Bulgarije is het voor- en najaar. In de zomer kun je er ook goed reizen, maar dan kan het wel erg warm worden. Bovendien is het dan drukker. Lees meer over de beste reistijd Bulgarije.
