Duurzaam reizen in Indonesië is een leuk voornemen. Maar zonder die enorm vervuilende vlucht naar Jakarta kom je er niet. Moeten we niet gewoon stoppen met vliegen als we echt duurzaam willen reizen? Het antwoord is 'nee'. Helemaal niet meer vliegen is geen oplossing. Reizen brengt namelijk ook veel goeds. Mits het op de juiste manier gebeurt. Bij het samenstellen van onze reizen door Indonesië maken onze lokale reisexperts gebruik van de checklist voor duurzaam reizen. Zo zorgen we ervoor dat we met onze reizen een zo groot mogelijke positieve impact op de lokale gemeenschap en de natuur hebben. Waar mogelijk proberen we de negatieve impact op het klimaat zoveel mogelijk te beperken. Met de impactscore die we onze reizen geven, kunnen we precies zien waar onze reizen in Indonesië een positieve bijdrage leveren en waar nog ruimte is voor verbetering.
Ben je benieuwd waar we de impactscore op baseren? Hier vind je een uitgebreid overzicht van de criteria die we gebruiken bij het bepalen van de impact van onze rondreizen in Indonesië. De infographics met impactscores op deze pagina dienen als voorbeeld en komen van de hoogtepuntenreis in Indonesië.
Het belang van toerisme in Indonesië
Er is veel kritiek op vliegen naar verre landen zoals Indonesië. Terecht. Maar we mogen niet vergeten dat het toerisme ook veel goeds brengt op de bestemming. In Indonesië heeft de reisindustrie een enorm effect op de werkgelegenheid. De industrie maakt 4,1% uit van het bruto nationaal product en zorgt voor ruim 10% van de banen. In 2017 werkten 12,7 miljoen Indonesiërs in het toerisme. Hoewel de meeste buitenlandse valuta-inkomsten nog steeds verdiend worden in de olie- en gasindustrie en met kolen en palmolie, stijgt het aandeel van toerisme hard. In 2019 kwamen meer dan 16 miljoen buitenlandse toeristen aan in Indonesië. Gemiddeld geven zijn zo'n 1.142 dollar per persoon uit tijdens hun verblijf. Kortom, het toerisme maakt een belangrijk deel uit van de economie.
Toerisme in Indonesië in perspectief
Indonesië is een uniek land. Het bestaat uit meer dan 17.000 eilandjes en is zo groot als heel Europa. Tussen de regio's vind je grote cultuurverschillen. Maar ook de werkgelegenheid en bron van inkomsten verschillen per eiland enorm. Java is het politieke en economische hart van Indonesië. Het eiland ontvangt veel toeristen, maar is er niet van afhankelijk. Er zijn genoeg andere sectoren die werkgelegenheid opleveren. Op Bali daarentegen is zo'n 80% van de inwoners afhankelijk van het toerisme. Maar ook op eilanden zoals Flores, Sumba, rondom het Tobameer en Raja Amput zijn er weinig andere mogelijkheden.
De ambitieuze Angel studeert aan de hotelschool op Sumba. Zij vertelt hoe het toerisme haar leven positief verandert.
Met weinig scholing toch aan het werk
Op veel eilanden buiten Java zijn er weinig plekken waar bewoners aan het werk kunnen. Naast landbouw zijn er vaak geen alternatieven. Jongeren vertrekken massaal naar Java en Bali in de hoop daar werk te vinden. De leegloop van jonge arbeidskrachten op het platteland zorgt ervoor dat de voedselzekerheid voor de achterblijvers afneemt. Het overschot aan werkzoekende in de steden veroorzaakt werkloosheid en criminaliteit. Het toerisme biedt uitkomst in die gebieden. Van zelfstandig ondernemer en manager, tot schoonmaker en taxi-chauffeur. Zelfs voor ongeschoolde bewoners in de armste gebieden biedt de sector kansen. Zij kunnen aan de slag in de informele sector, als straatverkoper, souvenirmaker of fietstaxi. Voor sommige is het net voldoende om het hoofd boven water te houden. Anderen zijn heel succesvol en kunnen hun kinderen wél naar school sturen.
Positieve impactscore
Kleinschalige en duurzame accommodaties
Bij het organiseren van je rondreis door Indonesië maken we zoveel mogelijk gebruik van hotels die voldoen aan onze criteria voor kleinschalige en duurzame accommodaties. Daarmee draag je bij aan werkgelegenheid en stimuleer je de lokale economie. Bovendien doen de eigenaren er alles aan om de impact op het milieu te minimaliseren. In Indonesië is het niet altijd mogelijk om samen te werken met kleinschalige hotels met minder dan twaalf kamers. Die zijn simpelweg niet beschikbaar in een regio of maanden van tevoren volgeboekt. In dat geval gaan onze reisexperts altijd op zoek naar duurzame hotels die aan zoveel mogelijk criteria voldoen, maar meer kamers aanbieden.
Lokale eigenaar en personeel
In Indonesië komt het vaak voor dat rijke ondernemers uit Jakarta hotels starten of overnemen in verre regio's, zoals Sumba of Flores. Dat zorgt ervoor dat de winsten wegvloeien en de eilanden minimaal profiteren van het toerisme. Daarom gebruiken onze lokale reisexperts een andere definitie voor 'lokale eigenaar'. Zij werken zoveel mogelijk samen met accommodaties die gerund worden door een eigenaar uit de betreffende of naburige provincie. Zo zorgen zij ervoor dat de opbrengsten op het betreffende eiland blijven. Daarmee dragen zij bij aan de lokale economie en welvaart.
Met acht kamers is Rumah Dharma één van de kleinschalige accommodaties waar je tijdens deze rondreis verblijft. Je slaapt vlakbij de Borobudur, waardoor je uitgebreid de tijd kan nemen om het heiligdom te bezoeken. Dat in tegenstelling tot de meeste toeristen, die een dagtrip maken vanuit Yogyakarta. Op deze manier draag je minder bij aan overtoerisme en bespaar je de uitstoot van de taxirit van en naar Borobudur.
Meet the locals
Indonesië is bij uitstek geschikt voor meet the local excursies. In onze reizen vind je meerdere activiteiten waarbij je kennismaakt met de lokale bewoners. Het is de perfecte basis voor culturele uitwisseling en het zorgt voor werkgelegenheid. Zo kun je in Yogyakarta een kookworkshop volgen bij een lokale chef. Zij neemt je mee naar de markt, waar je ingrediënten koopt en tegelijkertijd een kijkje krijgt in het dagelijkse leven van Indonesiërs. Tijdens de workshop leer je traditionele gerechten maken, die je na afloop samen opeet.
Lokale gids en chauffeur
Tijdens onze rondreizen door Indonesië word je rondgereden door een privéchauffeur. Zij zijn als het ware de gastheer van de reizigers. Zij brengen je niet alleen van A naar B, maar staan je ook bij met raad en daad en het wegwijs maken in de lokale cultuur. We werken samen met lokale ondernemers die op freelancebasis toeristen rondrijden. Sommigen hebben een eigen auto, anderen maken gebruik van auto's die beschikbaar worden gesteld door de reisexperts. De chauffeurs krijgen per dag betaald. Zo creëren we met onze reizen werkgelegenheid en financiële zekerheid.
Aantal dagen
Wij stimuleren onze klanten om niet elk jaar een verre reis te maken en als ze gaan dan liefst zo lang mogelijk. Daarom hebben al onze voorbeeldreizen buiten Europa minimaal 18 dagen. Hoe langer hoe beter, dus scoren reizen die nóg langer zijn hoger. De hoogtepuntenreis door Indonesië is 24 dagen. Door langer op de bestemming te zijn kun je een plek echt ervaren en heb je een grotere positieve impact. Je hebt immers meer tijd om je geld lokaal uit te geven.
Vegetarisch eten
De beste en makkelijkste manier om je persoonlijk CO2-voetafdruk te verlagen is door vegetarisch of veganistisch te eten. Gelukkig is vegetarisch eten in Indonesië geen enkel probleem. Veel traditionele gerechten zijn van zichzelf al vegetarisch of met een kleine aanpassing vlees- en visloos te maken. Bovendien eten de bewoners dolgraag tofu en tempeh; ideale vleesvervangers. Op Bali kun je helemaal je geluk op. Op het Hindoeïstische eiland kun je overal terecht voor de lekkerste lokale en internationale gerechten zonder dierlijke producten.
Slow travel
Door langzamer te reizen, ervaar je meer en leg je minder kilometers af. Dat zorgt voor een lagere CO2-uitstoot op bestemming. Tijdens onze reizen in Indonesië proberen we binnenlandse vluchten te vermijden. Sommige eilanden, zoals Sumba, zijn moeilijk te bereiken zonder te vliegen. Er gaat een veerboot, maar die doet er erg lang over, is niet comfortabel en vaart heel onregelmatig. Populaire eilanden kun je prima met het openbaar vervoer bereiken. Van Java naar Bali kiezen we ervoor om wel met de veerboot te gaan. Dat is een korte overtocht en de veerboot is veilig en comfortabel. Van Yogyakarta naar Malang (Java) kiezen we de trein. De acht uur durende rit voert je door een prachtig landschap. Geen reden om je te vervelen en een stuk duurzamer dan vliegen of de auto.
Benieuwd bij welke restaurants op je bestemming je als vegetariër of veganist goed kan eten? Download dan voor vertrek de app Happy Cow. Daarmee heb je vega(n) vriendelijke adresjes in meer dan 180 landen op zak. Eet smakelijk!
Nationale parken en cultureel erfgoed
De hoogtepuntenreis in Indonesië scoort vrij laag als het gaat om bezoeken aan nationale parken en cultureel erfgoed. En dat terwijl de eilanden Java en Bali juist rijk zijn aan cultureel erfgoed. De lage score komt doordat bezoeken aan die historische plekken optioneel zijn. Reizigers kunnen zelf bepalen of en wanneer ze die plekken bezoeken. Het bezoek aan het Werelderfgoed Borobudur en Nationaal Park Bromo zijn wel als vast onderdeel opgenomen in deze reis.
Plasticvrij reizen
Indonesië kampt met een gigantisch plasticprobleem. Dat is misschien wel de reden waarom het eiland Bali de laatste jaren zoveel ondernemers en creatievelingen aantrekt, die zich inzetten om het probleem aan te pakken. Steeds meer hotels bieden tappunten met schoon drinkwater, waar toeristen hun flesje kunnen bijvullen. Op het eiland is de Refill My Bottle app ontwikkelt, waarop je precies kan zien waar je terecht kan om je fles te vullen. Daarnaast werken de lokale reisexperts samen met ondernemers om wegwerpplastic te verbannen. Zo hebben de chauffeurs een waterdispenser in hun auto en krijgen reizigers uitgebreide tips en instructies om plasticvrij te reizen in Indonesië.
In het voormalige vissersdorpje Pemuteran ga je duurzaam snorkelen. Door overbevissing, dynamietvissen en El Niño, een natuurverschijnsel dat het zeewater opwarmt, is er veel koraal verbleekt en afgestorven. Met metalen constructies die van een laag voltage stroom zijn voorzien groeit het koraal vijf keer zo snel terug. Al snorkelend ontdek je de onderwaterkunstwerken, versierd met een fraaie laag veelkleurig koraal en alle vissen en schildpadden die er hun nieuwe thuis hebben gevonden.
Off the beaten track
De eilanden Java en Bali zijn populaire vakantiebestemmingen voor reizigers van over de hele wereld. Sommige trekpleisters hebben dan ook te maken met de uitdagingen van overtoerisme. Als onderdeel van de rondreizen over Java en Bali bezoek je de bekende highlights, zoals de Bromovulkaan en de Borobudur tempel. We proberen dit soort trekpleisters op een minder populair tijdstip of een andere manier te bezoeken. Ook kiezen we er bewust voor om minder bekende plekken op te nemen in de reis, zoals Sukabumi op Java en Sidemen op Bali en bieden we ook reizen naar eilanden als Sumba en Sulawesi. Zo helpen we het toerisme beter te verspreiden over de eilanden.
CO2-uitstoot van de vlucht
Voor de reis van en naar Indonesië kiezen de meeste reizigers voor een zogenaamde open jaw-vlucht. Dat betekent dat je op een andere luchthaven aankomt dan waar je weer vertrekt. Heen vlieg je van Amsterdam naar Jakarta (gemiddeld 3347kg CO2e). Na afloop van je reis vertrek je vanuit Denpassar naar Amsterdam (gemiddeld 3684kg CO2e). Je retourvlucht veroorzaakt in totaal gemiddeld 7031kg CO2e per persoon. Om 7031kg CO2e te compenseren moet je achtenhalf jaar veganistisch eten. De vlucht naar Indonesië is onvermijdelijk. We proberen op andere vlakken de CO2-uitstoot zoveel mogelijk te minimaliseren. We adviseren onze reizigers om niet elk jaar een verre reis te maken, maar af te wisselen met een bestemming dichter bij huis. Hier lees je wat je zelf kunt doen om de CO2-uitstoot van je reis te minimaliseren.
Ben je benieuwd hoe we de berekening van de CO2-uitstoot van je vliegreis naar Indonesië maken? Hier lees je precies welke rekenmethodes en tools we gebruiken bij het berekenen van CO2-uitstoot per vervoersmiddel.
Zo min mogelijk binnenlandse vluchten
In 2019 hebben we al onze verre reizen onder de loep genomen en gekeken welke binnenlandse vluchten we konden vervangen door alternatief vervoer. Denk aan de trein, bus, boot, huurauto of privévervoer. Daarbij hebben we rekening gehouden met veiligheid, comfort en reistijd. Bij sommige reizen hebben we de route aangepast, zodat de binnenlandse vluchten niet langer nodig zijn. In de reisbeschrijving vermelden we altijd of en hoeveel binnenlandse vluchten er in de reis zijn opgenomen. In onze Indonesië reizen hebben we op die manier veel binnenlandse vluchten weten te schrappen.
Travelife Certificering 
Travelife is een certificeringsprogramma voor duurzame ondernemers in het toerisme. Wij verwachten van al onze lokale reisexperts dat ze binnen twee jaar na de start van onze samenwerking het Travelife Partner-certificaat halen of een ander vergelijkbaar certificaat dat erkend wordt door de GSTC. Ter ondersteuning bieden wij onze reisexperts webinars waarin we ze begeleiden in het certificeringsproces. Onze lokale reisexperts in Indonesië zijn Travelife Partner.
Better Places is gestopt met het compenseren van de CO2-uitstoot van haar reizen. In plaats daarvan willen wij de CO2e-uitstoot van al onze reizen elk jaar met 5% verminderen. Wij investeren voor elke reiziger een bedrag in projecten voor duurzame energie of biodiversiteit.